αόριστος β, παθητικός μέλλοντας και αόριστος α+ β-θεωρία και ασκήσεις

 

Ενεργητικός Αόριστος β'

Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική Απαρέμφατο Μετοχή ἔπιθ-ον ἔπιθ-ες ἔπιθ-ε ἐπίθ-ομεν ἐπίθ-ετε ἔπιθ-ον πίθ-ω πίθ-ῃςπίθ-ῃ πίθ-ωμεν πίθ-ητε πίθ-ωσιν πίθ-οιμι πίθ-οιςπίθ-οι πίθ-οιμεν πίθ-οιτε πίθ-οιεν πίθ-ε πιθ-έτω πίθ-ετε πιθ-όντων πιθ-εῖν πιθ-ών πιθ-οῦσα πιθ-όν

ΠΡΟΣΟΧΗ Το απαρέμφατο και η μετοχή του ενεργητικού αόριστου β΄, είτε στα απλά ρήματα είτε στα σύνθετα, τονίζονται στη λήγουσα: λαβεῖν - παραλαβεῖν, ὁ λαβὼν τὸ λαβὸν - ὁ παραλαβὼν τὸ παραλαβὸν Από τα ρήματα λέγω, ἔρχομαι, εὑρίσκω, ὁρῶ και λαμβάνω το δεύτερο ενικό της προστακτικής στον αόριστο β΄ στα απλά τονίζεται στη λήγουσα: εἰπέ, ἐλθέ, εὑρέ, ἰδέ, λαβέ . Στα σύνθετα όμως: πρόσειπε, ἄπελθε, ἔξευρε, ἔπιδε, παράλαβε.

Μέσος Αόριστος β'

Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική Απαρέμφατο Μετοχή ἐπιθ-όμην ἐπίθ-ου ἐπίθ-ετο ἐπιθ-όμεθα ἐπίθ-εσθε ἐπίθ-οντο πίθ-ωμαι πίθ-ῃ πίθ-ηται πιθ-ώμεθα πίθ-ησθε πίθ-ωνται πιθ-οίμην πίθ-οιο πίθ-οιτο πιθοίμεθα πίθ-οισθε πίθ-οιντο πιθ-οῦ πιθ-έσθω πίθ-εσθε πιθ-έσθων πιθ-έσθαι πιθ-όμενος πιθ-ομένη πιθ-όμενον

ΠΡΟΣΟΧΗ Το απαρέμφατο του μέσου αόριστου β΄ τονίζεται στην παραλήγουσα: (ἄγομαι - ἠγαγόμην) ἀγαγέσθαι , (γίγνομαι - ἐγενόμην) γενέσθαι . Το δεύτερο ενικό της προστακτικής του μέσου αόριστου β', αν είναι πολυσύλλαβο, είτε απλό είτε σύνθετο, τονίζεται στη λήγουσα: ἐλαβόμην - λαβοῦ, ἀντιλαβοῦ˙ ἐγενόμην - γενοῦ, παραγενοῦ αν όμως είναι μονοσύλλαβο, σύνθετο με δισύλλαβη πρόθεση, ανεβάζει τον τόνο: ἔχομαι, ἐσχόμην -σχοῦ, παράσχου ἕπομαι, ἑσπόμην - σποῦ, ἑπίσπου .

Παθητικός Μέλλοντας β'

Οριστική Ευκτική Απαρέμφατο Μετοχή γραφ-ή-σομαι γραφ-ή-σει γραφ-ή-σεται γραφ-η-σόμεθα γραφ-ή-σεσθε γραφ-ή-σονται γραφ-η-σοίμην γραφ-η-σοιο γραφ-ή-σοιτο γραφ-η-σοίμεθα γραφ-ή-σοισθε γραφ-ή-σοιντο γραφ-ή-σεσθαι γραφ-η-σόμενος γραφ-η-σομένη γραφ-η-σόμενον

Παθητικός Αόριστος β'

Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική Απαρέμφατο Μετοχή ἐγράφ-η-ν  ἐγράφ-η-ς  ἐγράφ-η  ἐγράφ-η-μεν ἐγράφ-η-τε ἐγράφ-η-σαν γραφ-ῶ γραφ-ῇς γραφ-ῇ γραφ-ῶμεν γραφ-ῆτε γραφ-ῶσι γραφ-είην γραφ-είης γραφ-είη γραφ-είημεν (ή εῖμεν) γραφ-είητε (ή εῖτε) γραφ-είησαν (ή εῖεν) γράφ-η-θι  γραφ-ή-τω γράφ-ητε γραφ-έ-ντων γραφ-ῆ-ναι γραφ-εὶ-ς γραφ-εῖσα γραφ-ὲν

ΠΡΟΣΟΧΗ Τα ρήματα με μονοσύλλαβο ρηματικό θέμα με φωνήεν ε τρέπουν στους δεύτερους παθητικούς χρόνους το ε σε α βραχύχρονο: κλέπτω (θ. κλεπ) > ἐ-κλά-πην, πλέκω (θ. πλεκ) > ἐ-πλά-κην Εξαιρούνται τα σύνθετα του -λέγω (συλλέγω): συλ-λεγ-ήσομαι Όσα ρήματα έχουν μονοσύλλαβο ρηματικό θέμα με φωνήεν η συστέλλουν στους β' παθητικούς χρόνους το η σε α βραχύχρονο:(σήπ-ω) σαπ-ήσομαι, ἐ-σά-πην Εξαιρείται το απλό πλήττω (θ. πληγ-) πληγ-ήσομαι, ἐ-πλήγ-ην

Παθητικός Μέλλοντας

και Αόριστος α

Οι παθητικοί χρόνοι διαφέρουν από τους αντίστοιχους μέσους

στη διάθεση.

Για παράδειγμα ο μέσος μέλλοντας λύσομαι σημαίνει κατά βάση

«θα λυθώ από μόνος μου»,

ενώ ο παθητικός λυθήσομαισημαίνει «θα λυθώ από κάποιον άλλο».

Αντίστοιχα ἐλυσάμην = «λύθηκα μόνος μου», ἐλύθην = «λύθηκα

από κάποιον άλλο».

Όλοι οι υπόλοιποι παθητικοί χρόνοι είναι στην κλίση τους ακριβώς

ίδιοι με τους μέσους. Δηλαδή:

Μέσοι: λύομαι, ἐλυόμην, λύσομαι, ἐλυσάμην, λέλυμαι, ἐλελύμην

Παθητικοί: λύομαι, ἐλυόμην, λυθήσομαι, ἐλύθην, λέλυμαι, ἐλελύμην.

Σχηματισμός:

α) στα φωνηεντόληκτα όπως το λύ-ομαι, αφαιρούμε την κατάληξη –ομαι

και βάζουμε στη θέση της την κατάληξη –θήσομαι= λυ-θήσομαι.

Στον αόριστο προσθέτουμε μπροστά την αύξηση και

στο τέλος την κατάληξη –θην. Π.χ. ἐ-λύ-θην.

Προσοχή! Ορισμένα ρήματα αυτής της κατηγορίας

εμφανίζουν ένα απρόβλεπτο –σ- στους χρόνους αυτούς.

Π.χ. κελεύ-ομαι, κελευσθήσομαι, ἐκελεύσθην.

β) Τα χειλικόληκτα (χαρακτήρας π, β, φ) τρέπουν

το χειλικό τους στο δασύ –φ-. Παραδείγματα: λείπ-ομαι, λειφ-θήσομαι,

ἐ-λείφ-θην / ἀμείβ-ομαι, ἀμειφ-θήσομαι, ἠμείφ-θην

/ ἀλείφομαι, ἀλειφ-θήσομαι, ἠλείφ-θην.

Στην ίδια κατηγορία ανήκουν και τα ρήματα σε –πτω.

Εδώ αγνοούμε τελείως το –τ- και τρέπουμε

κανονικά το –π- σε –φ-. Παράδειγμα: καλύπ-τομαι,

καλυφ-θήσομαι, ἐκαλύφ-θην.

γ) Στα ουρανικόληκτα (χαρακτήρας κ, γ, χ) τρέπουμε

το ουρανικό σε –χ-. Παραδείγματα: δέρκ-ομαι, δερχ-θήσομαι,

ἐδέρχ-θην / ἄγ-ομαι, ἀχ-θήσομαι, ἤχ-θην / ψύχ-ομαι,

ψυχ-θήσομαι, ἐψύχ-θην

Εδώ ανήκουν και τα περισσότερα ρήματα σε –ττω ή –σσω,

τα οποία προήλθαν από αφομοίωση του ουρανικού

χαρακτήρα με την πανάρχαια κατάληξη –jω

(ταράχ-jω ‣ ταράττω ή ταράσσω). Σ’ αυτά αγνοούμε το

διπλό σύμφωνο τελείως και προσθέτουμε το –χ-.

Παράδειγμα: φυλά-ττομαι (ή φυλά-σσομαι),

φυλαχ-θήσομαι, ἐφυλάχ-θην.

δ) Στα οδοντικόληκτα (χαρακτήρας τ, δ, θ, ζ)

τρέπουμε το οδοντικό σε –σ-. Παράδειγμα: κλώθ-ομαι, κλωσ-θήσομαι,

ἐκλώσ-θην / ψεύδ-ομαι, ψευσ-θήσομαι,

ἐψεύσ-θην / ψηφίζ-ομαι, ψηφισ-θήσομαι, ἐψηφίσ-θην.

ε) Τα συνηρημένα ρήματα σε –αω, -εω, -οω κάνουν ως εξής:

τιμά-ομαι (τιμῶμαι), τιμη-θήσομαι, ἐτιμή-θην

ποιέ-ομαι (ποιοῡμαι), ποιη-θήσομαι, ἐποιή-θην

δηλό-ομαι (δηλοῡμαι), δηλώ-θήσομαι, ἐδηλώ-θην.

Κλίση Παθητικού Μέλλοντα 

Οριστική	Ευκτική	Απαρέμφατο	Μετοχή
λυθήσομαι λυθήσῃ ή λυθήσει λυθήσεται λυθησόμεθα λυθή-σεσθε λυθήσονται	λυθησοίμην λυθήσοιο λυθησοιτο λυθησοίμεθα λυθήσοισθε λυθήσοιντο	λυθήσεσθαι	λυθησόμενος λυθησομένη λυθησόμενον

Παθητικός αόριστος

Οριστική	Υποτακτική	Ευκτική	Προστακτική	Απαρέμφατο και μετοχή
ἐλύθην ἐλύθης ἐλύθη ἐλύθημεν ἐλύθητε ἐλύθησαν	λυθῷ λυθῇς λυθῇ λυθῷμεν λυθῇτε λυθῷσι	λυθείην λυθείης λυθείη λυθείημεν ή λυθεῖμεν λυθείητε ή λυθεῖτε λυθείησαν ή λυθεῖεν	ΔΕΝ ΕΧΕΙ λύθητι λυθήτω ΔΕΝ ΕΧΕΙ λύθητε λύθέντων ή λυθήτωσαν	λυθειναι λυθείς λυθεῖσα λυθέν

ΚΛΙΣΗ ΜΕΤΟΧΗΣ ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ ΑΟΡΙΣΤΟΥ

αρσενικό		θηλυκό		ουδέτερο
ὁ τοῦ τῷ τὸν ὦ	λυθεὶς λυθέντος λυθέντι λυθέντα λυθεὶς	ἡ τῆς τῇ τὴν ὦ	λυθεῖσα λυθείσης λυθείσῃ λυθεῖσαν λυθεῖσα	τὸ τοῦ τῷ τὸ ὦ	λυθὲν λυθέντος λυθέντι λυθὲν λυθὲν
οἱ τῶν τοῖς τοὺς ὦ	λυθέντες λυθέντων λυθεῖσι λυθέντας λυθέντες	αἱ τῶν ταῖς τὰς ὦ	λυθεῖσαι λυθεισῶν λυθείσαις λυθείσας λυθεῖσαι	τὰ τῶν τοῖς τὰ ὦ	λυθέντα λυθέντων λυθεῖσι λυθέντα λυθέντα

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΣΤΟΝ

ΠΑΘΗΤΙΚΟ ΜΕΛΛΟΝΤΑ

ΚΑΙ ΑΟΡΙΣΤΟ

1.Είδαμε ότι ορισμένα φωνηεντόληκτα ρήματα (κατηγορία λύ-ω -

δηλαδή αυτά που το θέμα τους λήγει σε φωνήεν) εμφανίζουν

ένα απρόβλεπτο –σ- πριν από το –θήσομαι, -θην. Ορισμένα

από αυτά τα ρήματα είναι:

ἀκούομαι	ἀκουσθήσομαι	ἠκούσθην
κελεύομαι	κελευσθήσομαι	ἐκελεύσθην
θραύομαι	θραυσθήσομαι	ἐθραύσθην
ἀνύομαι	ἀνυσθήσομαι	ἠνύσθην
παύομαι	παυσθήσομαι	ἐπαύσθην
κρούομαι	κρουσθήσομαι	ἐκρούσθην
ξύομαι	ξυσθήσομαι	ἐξύσθην
σείομαι	σεισθήσομαι	ἐσεἰσθην

 Ένα μικρό "κόλπο" για να εντοπίζουμε αυτά τα ρήματα

είναι να

σκεφτόμαστε στα Νέα Ελληνικά κάποιο ουσιαστικό

παράγωγο

του ρήματος.

Για παράδειγμα από το ρήμα λύω παράγεται το λύτης

 που δεν έχει -σ-,

άρα το ρήμα θα κάνει παθητικό μέλλοντα και αόριστο

χωρίς το πρόσθετο -σ-:

λυθήσομαι, ἐλύθην.

Αντίθετα το κελεύω έχει ουσιαστικό κελευστής, άρα

θα κάνει κελευσθήσομαι,

ἐκελεύσθην.

Ομοίως άκουσμα, θραύσμα (πβ. κυματοθραύστης),

κρούσμα,

ξύσμα, σείστης.

2.Ορισμένοι από τους κυριότερους β΄ μέλλοντες

και αορίστους είναι οι εξής:

γράφομαι	γραφήσομαι	ἐγράφην
φαίνομαι	φανήσομαι	ἐφάνην
κλέπτομαι	κλαπήσομαι	ἐκλάπην
στρέφομαι	στραφήσομαι	ἐστράφην
τρέφομαι	τραφήσομαι	ἐτράφην
σήπομαι	σαπήσομαι	ἐσάπην
τήκομαι	τακήσομαι	ἐτάκην
πλήττω	πληγήσομαι	ἐπλήγην
ἐκπλήττω	εκπλαγήσομαι	ἐξεπλάγην

ΠΙΝΑΚΑΣ ΡΗΜΑΤΩΝ ΜΕ ΑΟΡΙΣΤΟ Β΄

Ενεστώτας	Παρατατικός	Αόριστος β΄
ἄγω	ἦγον	ἤγαγον
αἱρῶ	ᾕρουν	εἷλον
αἱροῦμαι	ᾑρούμην	εἱλόμην
αἰσθάνομαι	ᾐσθανόμην	ἠσθόμην
ἁμαρτάνω	ἡμάρτανον	ἥμαρτον
βάλλω	ἔβαλλον	ἔβαλον
βάλλομαι	ἐβαλλόμην	ἐβαλόμην
γίγνομαι	ἐγιγνόμην	ἐγενόμην
εἰμί	ἦν	ἐγενόμην
ἕπομαι (ακολουθώ)	εἱπόμην	ἑσπόμην
ἐρωτῶ	ἠρώτων	ἠρόμην
εὑρίσκω	ηὕρισκον/εὕρισκον	ηὗρον/εὗρον
εὑρίσκομαι	ηὑρισκόμην/εὑρισκόμην	ηὑρόμην/εὑρόμην
ἔχω	εἶχον	ἔσχον
ἔχομαι	εἰχόμην	ἐσχόμην
θέω(τρέχω)	ἔθεον	ἔδραμον
θνήσκω (ἀπό)	ἀπέθνησκον	ἀπέθανον
καίνω	ἔκαινον	ἔκανον
κάμνω	ἔκαμνον	ἔκαμον
κτείνω (ἀπό)	ἔκτεινον	ἀπέκτανον
λαγχάνω( παίρνω με κλήρο)	ἐλάγχανον	ἔλαχον
λαμβάνω	ἐλάμβανον	ἔλαβον
λαμβάνομαι	ἐλαμβανόμην	ἐλαβόμην
λανθάνω(διαφεύγω την προσοχή)	ἐλάνθανον	ἔλαθον
ἐπιλανθάνομαι	ἐπελανθανόμην	ἐπελαθόμην
λέγω	ἔλεγον	εἶπον
λείπω	ἔλειπον	ἔλιπον
λείπομαι	ἐλειπόμην	ἐλιπόμην
μανθάνω	ἐμάνθανον	ἔμαθον
ὁρῶ	ἑώρων	εἶδον
ὁρῶμαι	ἑωρώμην	εἰδόμην
πάσχω	ἔπασχον	ἔπαθον
πείθω	ἔπειθον	ἔπιθον
πείθομαι	ἐπειθόμην	ἐπιθόμην
πίνω	ἔπινον	ἔπιον
πίπτω	ἔπιπτον	ἔπεσον
πυνθάνομαι(πληροφορούμαι)	ἐπυνθανόμην	ἐπυθόμην
τέμνω	ἔτεμνον	ἔτεμον
τέμνομαι	ἔτεμνόμην	ἐτεμόμην
τίκτω	ἔτικτον	ἔτεκον
τρέπομαι	ἐτρεπόμην	ἐτραπόμην
τρέχω	ἔτρεχον	ἔδραμον
ὑπισχνοῦμαι	ὑπισχνούμην	ὑπεσχόμην
φεύγω	ἔφευγον	ἔφυγον
φέρω	ἔφερον	ἤνεγκον
φέρομαι	ἐφερόμην	ἠνεγκόμην

ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΟΝ ΑΟΡΙΣΤΟ Β΄

1. Να συμπληρώσετε τις στήλες με τον αντίστοιχο τύπο του Αορίστου β΄, το β΄ενικό προστακτικής και τους ονοματικούς τύπους του Αορίστου β΄

	Αόρ. β΄	Προστ. β΄ενικό	Απαρ./ μετοχή
ἐπάγεις
ἔρχονται
αἱρῆτε
γίγνοιο
ἐρωτῶμεν
πίνειν
εὑρίσκης
τρεπόμενος
ἔχωνται
προσέχοις
ἔχοις
κάμνειν
ἐπιλανθάνοις
ὀφείλεις
βλώσκων
λαμβάνονται
λαγχάνητε
φεύγει
ὑποφέρεις
ὁρῷεν
λέγοιεν
μανθάνειν
τίκτοις
αἰσθάνωνται

2. λέγω, συλλέγω: να γράψετε το β΄ενικό των εγκλίσεων Αορίστου και τους ονοματικούς τύπους

	αόριστος		ονοματικοί τύποι
Οριστική
Υποτακτική
ευκτική
Προστακτική

ΠΑΘΗΤΙΚΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ – ΠΑΘΗΤΙΚΟΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ

ΠΟΙΗΤΙΚΟ ΑΙΤΙΟ

1. Να σχηματίσεις τους αντίστοιχους τύπους του παθ. μέλλοντα και αορίστου στον πίνακα:

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ	ΠΑΘ. ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ	ΠΑΘ. ΑΟΡΙΣΤΟΣ
λύομαι
κολάζονται
σώζονται
κολάζεται
κρίνεσθαι
κωλύομαι
φονεύεται

2. Να προσθέσεις τους τύπους των εγκλίσεων που λείπουν στον πίνακα:

ΟΡΙΣΤΙΚΗ	ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ	ΕΥΚΤΙΚΗ	ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ
ἐγώ ἐλύθην
σύ ἐλύθης
οὗτος ληφθήσεται
ἡμεῖς ἐδιδάχθημεν
ὑμεῖς ἐπαιδεύθητε
οὗτοι ἐπράχθησαν

Να γράψεις και τα απαρέμφατα των παραπάνω ρημάτων στον παθητικό μέλλοντα και αόριστο

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

3. Να βρεις το ρήμα και να γράψεις τον αντίστοιχο τύπο παθ. μέλλοντα ή αορίστου:

π.χ. ἐκολάσθησαν: ρ. κολάζομαι – κολασθήσονται

α) σωθήσεται

β) ἐβουλήθησαν

γ) λυθῆναι

δ) σωθείην

ε) ἐπείσθημεν

στ) τοξευθῆναι

4. Να συμπληρώσεις το σωστό τύπο των παθητικών ρημάτων που βρίσκονται στην παρένθεση

α) Οἱ Κερκυραῖοι ὑπό τῶν Κορινθίων …………..……….…. (διώκομαι, οριστ. αορ)

β) Πιττακός …………..…….…(ἀδικοῦμαι, μτχ. αορ) ὑπό τινος κολάσαι ἀφῆκεν.

γ) Οἱ νέοι ἐν τοῖς διδασκαλείοις ………………….…….. (παιδεύομαι, οριστ. μελλ.)

δ) Τῶ Ξενοφῶντι ………………………. (άγγέλλομαι, οριστ. αορ) ὅτι οἱ πολέμιοι φεύγοιεν.

ε) Λέγεται τούτους μόνους ………….……… (σώζομαι, απαρ. αορ)

στ) Ἤλπιζον ………………..………. (λαμβάνομαι, απαρ. μελλ) την πόλιν πολιορκίᾳ.

ζ) Ὁ παῖς ὑπό τοῦ διδασκάλου μουσικήν ……………………………. (διδάσκομαι, οριστ. μελλ).

5. Να διατυπώσεις τις επόμενες προτάσεις αλλάζοντας τον παθητικό μέλλοντα σε αόριστο ή το αντίστροφο:

α) Ἡ πόλις ἡμῶν οὐ σωθήσεται

β) Νομίζομεν τινας ἐπί τῶ εὐωνύμῳ τοξευθῆναι.

γ) Ὑμεῖς ὑπό τῶν στρατιωτῶν ἐσώθητε.

δ) Οὐ πεισθήσονται τοῖς λόγοις.

ε) Κολασθήσονται οἱ ἀδικοῦντες.

στ) Ὑπό τῶν διδασκάλων ἐπαιδεύθημεν.

ΠΑΘΗΤΙΚΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΚΑΙ ΑΟΡΙΣΤΟΣ Β΄

Ο παθητ. μέλλοντας και αόριστος μερικών ρημάτων σχηματίζεται χωρίς το σύμφωνο θ.

φανήσομαι αντί φανθήσομαι

ἐφάνην αντί ἐφάνθην

1. Να συμπληρώσεις τους τύπος στον πίνακα με βάση την α΄ στήλη:

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ	ΠΑΘ. ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ Β΄	ΠΑΘ. ΑΟΡΙΣΤΟΣ Β΄
γράφονται
φαίνεται
τρεφόμενοι
διαφθείρεσθαι
φαίνεσθαι
τρέπομαι
στρέφεται

2. Να διατυπώσεις τις παρακάτω προτάσεις αλλάζοντας το ρηματικό τύπο που υπογραμμίζεται σε α) ενεστώτα β) παθ. μέλλοντα ή αόριστο ανάλογα:

α) Ἡμεῖς ἐν καλῆ πολιτείᾳ ἐτράφημεν

β) Ὁ καρπός τῆς σοφίας οὐ διαφθαρήσεται

γ) Ἐφάνη οὐδέν ἔχων

δ) Ἐν τῆ μάχῃ τοῦ φόβου ἀπηλλάγησαν

ε) Οὐδέν ὑπ’ αὐτοῦ ἐγράφη

στ) Οὐκ ἀπετράπησαν ἐκ τῶν κινδύνων

ζ) Ταῦτα ὁρῶντες πάντες ἐξεπλάγησαν

η) Οὗτοι ὑπό τῶν πολεμίων διεφθάρησαν