ερμηνευτικα ξενοφωντα

ΞΕΝΟΦΩΝΤΑ  ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΒΙΒΛΙΟ  Ι.,1 6‐19

ΠΡΑΓΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ‐ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

1. « Οι δ’ Αθηναίοι…. Την βασιλέως κακώς εποίουν»: Οι Αθηναίοι λεηλατούσαν  τα παράλια  της Μ. Ασίας, γιατί η περσική πολιτική την εποχή αυτή βοηθούσε τους Λακεδαιμονίους   εναντίον των Αθηναίων. Άλλωστε , ο Κύρος, σατράπης της Λυδίας, ενίσχυε οικονομικά τους  Λακεδαιμονίους.

2. « Επί την Χίον και την Έφεσον επέπλεον»: Οι δύο αυτές πόλεις ήταν σύμμαχοι των  Λακεδαιμονίων  και οι βάσεις του Πελοποννησιακού στόλου.

3. « παρεσκευάζοντο προς ναυμαχίαν» : Οι Αθηναίοι ετοιμάζονταν να δώσουν  αποφασιστική ναυμαχία εναντίον των Λακεδαιμονίων, που θα έκρινε ευνοϊκά γι’ αυτούς  την έκβαση του Πελοποννησιακού πολέμου. Άλλωστε, παρά την προηγούμενη  ήττα τους   στο « Νότιο Ακρωτήριο» (407 π.χ.) και τη χρηματοδότηση των Λακεδαιμονίων από τους  Πέρσες, υπερτερούσαν στο ναυτικό.

4. « προς τοις υπάρχουσι ( στρατηγοίς)»: Αυτοί ήταν ο Κόνων, ο Αδείμαντος και ο Φιλοκλής.

5. « Μένανδρον, Τυδέα, Κηφισόδοτον  προσείλοντο» : Πρόκειται για τρεις νέους  στρατηγούς, που όμως ήταν μετριότητες και φάνηκαν κατώτεροι των περιστάσεων κατά τη  ναυμαχία στους Αιγός ποταμούς απέναντι από την Λάμψακο ( θέρος  του 405 π.χ.). 6. Λύσανδρος : Καταγόταν από είλωτες. Έδρασε κυρίως στην 3η  περίοδο του  πελοποννησιακού πολέμου ( 411‐404 π.χ.) και υπήρξε ικανότατος στρατηγός και ναύαρχος  των Λακεδαιμονίων όμως υπέρμετρα φιλόδοξος και χωρίς ηθικούς φραγμούς. Υπήρξε  νικητής στην ναυμαχία στο « Νότιο ακρωτήριο» και στους « Αιγός ποταμούς». Πολιιόρκησε  την Αθήνα και την υποχρέωσε σε παράδοση. Αυτός εγκατέστησε σπαρτιατική φρουρά στην  Ακρόπολη και την αρχή των  Τριάκοντα τυράννων.

7. « προς τε τον έκπλουν των πλοίων» : Ο Λύσανδρος ξεκίνησε από τη Ρόδο, παρέπλευσε τις  ακτές της φιλικής Μ. Ασίας και κατευθύνθηκε προς τον Ελλήσποντο .Ένας από τους  σκοπούς του ήταν να αποκλείσει τα στενά του Ελλήσποντου, ώστε ν μη βγάινουν εμπορικά  πλοία που μετέφεραν σιτηρά στην Αθήνα.

8. « παρέπλει εις Λάμψακον» : Πρόκειται για πλούσια πόλη σε αγαθά και αξιόλογη για την  πνευματική της κίνηση  χτισμένη στα παράλια του Ελλήσποντου ,που ανήκε στην Αθηναϊκή  συμμαχία.

9. « προσβαλλόντες τη πόλει» : Στη Λάμψακο έκαναν διμέτωπη επίθεση ο Λύσανδρος από  τη θάλασσα και ο Θώραξ από την ξηρά.

10. « αιρούσι κατά κράτος και διήρπασαν»: Η πόλη δεν άντεξε στην επίθεση που δέχτηκε  και κυριεύτηκε. Ακολούθησε λεηλασία και αρπαγή  καθώς διέθετε πλούσια αγαθά. Η  συντήρηση των στρατευμάτων εξασφαλίζονταν με 2 τρόπους : λεηλασίες και αγορά  τροφίμων ( πλήρωνε κάθε στρατιώτης το αντίτιμο).

ΞΕΝΟΦΩΝΤΑ  ΕΛΛΗΝΙΚΑ  Β.Ι,  25‐26 ΠΡΑΓΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ‐ΙΣΤΟΡΙΚΑ  1. Αλκιβιάδης: Μαθητής του Σωκράτη και συγγενής του Περικλή. Σε μικρή ηλικία  ασχολήθηκε με την πολιτική κι ήταν αυτός κυρίως που έπεισε τους Αθηναίους να  αναλάβουν τη σικελική  εκστρατεία (415‐413 π.χ.), για την οποία και εξελέγη  στρατηγός. Κατηγορήθηκε ως Ερμοκοπίδης και γι’ αυτό ανακλήθηκε για να δικαστεί. Φοβισμένος αυτομόλησε στη Σπάρτη, όπου και έδωσε ολέθριες για την πατρίδα του  συμβουλές. Θεωρήθηκε ύστερα ύποπτος και υποχρεώθηκε σε νέα φυγή. Άλλαξε τότε  στάση, προσέγγισε τους Πέρσες και πάλι την Αθήνα, και πέτυχε την ανάκλησή του, αφού προηγουμένως στην Άβυδο και την Κύζικο (410 π.χ.) καταναυμάχησε το στόλο  των Λακεδαιμονίων. Επανήλθε στην Αθήνα (408 π.χ.) νικητής και τροπαιούχος και  διορίστηκε στρατηγός με απόλυτη εξουσιοδότηση. Όμως θεωρήθηκε υπαίτιος για την  ήττα  που υπέστησαν οι Αθηναίοι από τους Λακεδαιμονίους στο Νότιο Ακρωτήριο, κοντά την Έφεσο (407 π.χ.),έτσι περιέπεσε σε δυσμένεια, καθαιρέθηκε και αποσύρθηκε  στην Καλλίπολη της Θράκης σε ιδιόκτητη οχυρωμένη περιοχή. Δολοφονήθηκε από  όργανα της Σπάρτης. ΄Ηταν μια από τις μεγαλύτερες φυσιογνωμίες της αρχαίας Ελληνικής ιστορίας. Διέθετε  σωματική ωραιότητα και γοητεία,ευγένεια ,ευφυϊα,ρητορική δεινότητα,ευστροφία και  τόλμη. Ως στρατηγός ήταν ικανότατος, έμπειρος και διορατικός. Ως άνθρωπος όμως  δεν είχε ηθικές αρχές και ποιότητα ήθους,αλλά ήταν σπάταλος ,άσωτος και άπληστος, υπέρμετρα φιλόδοξος,καιροσκόπος και τυχοδιώκτης. 2. Κατιδών εκ των τειχών: Ο Αλκιβιάδης, μετά την καθαίρεσή του και την αυτοεξορία  του (407 π.χ.) αποσύρθηκε στον ιδιόκτητο πύργο του στη Σηστό. Από εκεί ψηλά ,από τα  τείχη που είχε κτίσει (410‐409 π.χ.) όταν πολεμούσε με μισθοφόρους εναντίον των  Θρακών, παρατηρούσε τις κινήσεις των δύο αντιπάλων. 3. Εν αιγιαλώ ορμούντας: Οι αθηναίοι είχαν αγκυροβολήσει στους Αιγός ποταμούς, κοντά στην ομώνυμη κωμόπολη ,που δεν μπορούσε να τους εξασφαλίσει επαρκή  επισιτισμό. Γι’ αυτό και αναγκάζονταν να προμηθεύονται τρόφιμα από τη Σηστό. 4. Εν αιγιαλώ ορμούντας : Οι Αθηναίοι είχαν αγκυροβολήσει στους Αιγός ποταμούς, κοντά στην ομώνυμη κωμόπολη, που δεν μπορούσε να τους εξασφαλίσει επαρκή  επισιτισμό. Γι’ αυτό και αναγκάζονταν να προμηθεύονται τρόφιμα από τη Σηστό. 5. Εν λιμένι  και προς πόλει : Οι Λακεδαιμόνιοι αντίθετα, είχαν κυριέψει και διαρπάξει  την πλούσια Λάμψακο και εξασφάλισαν αφθονία τροφίμων. Επίσης, είχαν ναυλοχήσει  εκ του ασφαλούς στο λιμάνι της. Συνεπώς ήταν σε προνομιακή θέση σε σύγκριση με  τους Αθηναίους.

6. Οι δε  στρατηγοί……απιέναι αυτόν εκέλευσαν: Οι στρατηγοί των Αθηναίων  απέπεμψαν τον Αλκιβιάδη, γιατί σκέφτηκαν προφανώς ότι, αν συμμορφωθούν με τις  παραινέσεις του και νικήσουν, η επιτυχία θα αποδοθεί σ’ αυτόν. Αν πάλι νικηθούν, η  ευθύνη θα βαρύνει τους ίδιους. Όμως οι εκτιμήσεις τους ήταν εσφαλμένες, και αυτό  αποδείχτηκε από τη ραγδαία και δραματική γι’ αυτούς εξέλιξη των πραγμάτων.

ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ –ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ  Στο  απόσπασμα αυτό ο ιστορικός προβάλλει τη φυσιογνωμία του Αλκιβιάδη και  εκθέτει το ενδιαφέρον και την ανησυχία του για τους Αθηναίους. Οι συμβουλές του  προοικονομούν τη δραματική για τους Αθηναίους έκβαση της μελλούμενης ναυμαχίας  και τον δικαιώνουν πλήρως. Οι εκτιμήσεις του δηλώνονται με μετοχικά σύνολα ( κατιδών, ορμούντας και μετιόντας μεν‐ ορμούντας καιέχοντας δε), που δίνουν βάθος  στη σκέψη και αισθητοποιούν κατά τρόπο συγκριτικό την υπεροχή των Λακεδαιμονίων, καθώς επίσης και με απαρέμφατα και αντιθετικό λόγο. Τέλος, η απεγνωσμένη  προσπάθεια να πειστούν οι Αθηναίοι, εκφράζεται με τη χρήση του παρατατικού ( έφη, παρήνει, έφη)  και κυρίως με την μετάβαση από τον πλάγιο λόγο σε ευθύ. Ο ιστορικός επιδιώκει να συνδέσει εσωτερικά τα γεγονότα που αφηγείται και να τα  οργανώσει κατά τρόπο αιτιώδη, ώστε να αποκτήσουν ενότητα, συνοχή και αλληλουχία.

ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ  ΕΛΛΗΝΙΚΑ  Β,Ι,  27‐29 ΠΡΑΓΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ‐ΙΣΤΟΡΙΚΑ  1.  Ημέρα  Πέμπτη : Τις προηγούμενες τέσσερεις ημέρες ο Λύσανδρος  κατασκοπεύοντας τους Αθηναίους είχε διαπιστώσει ότι αυτοί, όταν επέστρεφαν στους  Αιγός ποταμούς, ακολουθούσαν πάντα την ίδια τακτική αποβιβάζονταν δηλ. από τα  πλοία τους και διασκορπίζονταν στη Σηστό και σε άλλα μέρη της Θρακικής χερσονήσου  για ανεφοδιασμό. Ήταν, λοιπόν, βέβαιος ότι και αυτή την ηνέρα θα έκαναν το ίδιο. 2. τοις παρ’ αυτοίς επομένοις: Ήταν οι άντρες των ταχύπλοων που είχε αποστείλει ο  Λύσανδρος, για να παρακολουθούν τις  κινήσεις των Αθηναίων. 3. ότι ουκ αντανήγε ( Λύσανδρος ναύς): Φαίνεται ότι οι Αθηναίοι στρατηγοί  παρερμήνευσαν την απραξία του Λύσανδρου και γι’ αυτό δεν υποψιάστηκαν ότι  επρόκειτο για στρατήγημα, γεγονός που θα τους στοιχίσει ακριβά. 4. άραι  ασπίδα: Ήταν το σύνθημα με το οποίο οι άντρες των ταχύπλοων ειδοποιούσαν  το Λύσανδρο  ότι οι Αθηναίοι και τη μέρα αυτή ακολούθησαν την ίδια τακτική. 5. Θώραξ  συμπαρήει: Ήταν ο Λακεδαιμόνιος αρχηγός στο πεζικό των Αβυδηνών. Αυτός  βάδιζε παραλιακά της Λαμψάκου και  ενθάρρυνε το στόλο του Λύσανδρου. 6. Κόνων: ήταν αθηναίος στρατηγός, που καταγόταν από πλούσια κ αριστοκρατική  οικογένεια και διακρίθηκε στην Τρίτη φάση του Πελοποννησιακού πολέμου (411‐404 π.χ.) και  μετά. Ύστερα από την καταστροφή του αθηναϊκού στόλου στους Αιγός  ποταμούς ( Αύγουστος 405 π.χ.), φοβούμενος  και τις συνέπειες , κατέφυγε στον  Ευαγόρα της Κύπρου, με τη βοήθεια του οποίου ανασυγκρότησε τις δυνάμεις του και  επάνδρωσε  νέο στόλο. Αυτός καταναυμάχησε  στην Κνίδο τους Λακεδαιμονίους (394 π.χ.), γεγονός που είχε την ίδια επίπτωση σε αυτούς με αυτήν που είχε για τους  Αθηναίους η ναυμαχία στους Αιγός ποταμούς. Νικητής επέστρεψε στην Αθήνα και  έγινε  ο ήρωας της εποχής του. Ανοικοδόμησε τα μακρά τείχη και αναστήλωσε το  γόητρο της πόλης. Αργότερα έπεσε σε δυσμένεια, γεγονός που μείωσε το κύρος του και  πέθανε στην Κύπρο παραγνωρισμένος και αφανής. 7. Κόνων ιδών τον επίπλουν: Ο Κόνων, που βρισκόταν κοντά στην ακτή, φαίνεται ότι  ήταν από τους πρώτους που είδε την επιθετική κίνηση των Λακεδαιμονίων. Έτσι, πρόφτασε να επιβιβαστεί με τους άνδρες του ,ανοίχτηκε στο πέλαγος, και σώθηκε  όπως και άλλα 8 πλοία. 8. νήες δίκροτοι,μονόκροτοι : Τα πλοία των αθηναίων ήταν τριήρεις, δηλαδή διέθεταν 3 σειρές κωπηλάτες. Η αιφνιδιαστική επίθεση του Λύσανδρου τους υποχρέωσε να  επανδρώσουν λίγα και βιαστικά με 2 ή μια σειρά κωπηλάτες. Τα πλοία άρα δεν  μπορούσαν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τον εχθρό. 9. Η Πάραλος ( ναυς) : Ήταν ένα από τα 3 ελαφρά ,ταχύπλοα και ιερά  πλοία των  Αθηναίων. Τα άλλα ήταν η Αρτεμισία και η Σαλαμινία. Χρησιμοποιούνταν για επίσημες  αποστολές : μετακίνηση αντιπροσώπων, εθνικές πανηγύρεις και εορτές ( κυρίως στη  Δήλο),αλλά και για πρεσβείες σε συμμαχικές πόλεις. 10. τάς άλλας πάσας Λύσανδρος έλαβε: Ο αθηναϊκός στόλος είχε 180 πλοία και κα΄θε  πλοίο διέθετε περίπου 200 κωπηλάτες και στρατιώτες. Αφού σώθηκαν μόνο εννιά  πλοία και ελάχιστοι στρατιώτες, καταλαβαίνει κανείς πόσο μεγάλο ήταν το μέγεθος της  πανωλεθρίας  που υπέστησαν οι Αθηναίοι. Ενωμένο πιά το πεζικό και το ναυτικό τους 

κινεί σε αποστασία συμμαχικές πόλεις της Αθήνας και σύντομα θα αποκλείσει την πόλη  από στεριά και θάλασσα. 11. τα μεγάλα ιστία των νεών: Οι αρχαίοι έλληνες, όταν επρόκειτο να ναυμαχήσουν , αφαιρούσαν τα πανιά από το μεγάλο ιστό των πλοίων τους και τα άφηναν στη στεριά, για να είναι πιο ευέλικτα. Αυτό είχε κάνει  και ο Λύσανδρος. Έτσι ο κόνων, με την  παράτολμή του κίνηση να αρπάξει τα μεγάλα πανιά , μπόρεσε να ξεφύγει από τη  καταδίωξη των Λακεδαιμονίων και να σωθεί. 12. Ευαγόρας: Ισχυρός και γενναίος βασιλιάς στη Σαλαμίνα της Κύπρου. Φρόντισε για  την οχύρωση της πόλης και την οργάνωση του στρατού, για την ανάπτυξη του  εμπορίου αλλά και την πνευματική και ηθική προαγωγή των κατοίκων. Για ένα  διάστημα είχε φιλικές σχέσεις με τους Πέρσες, ενώ ήταν σύμμαχος με τους Αθηναίους. Με τη μεσολάβηση του Κόνωνα συνέβαλλε στην αναγέννηση της Αθήνας. Στη ναυμαχία  της Κνίδου (394 π.χ.) διοικούσε αυτοπροσώπως τον κυπριακό στόλο. Γι’ αυτό αργότερα  τον τίμησαν με ανδριάντα. Στο τέλος της ζωής του έχασε τη δύναμή του και  δολοφονήθηκε από κάποιο ευνούχο. Διάδοχός του υπήρξε ο Νικοκλής.

ΞΕΝΟΦΩΝΤΑ  ΕΛΛΗΝΙΚΑ Β.,Ι. 30‐32 ΠΡΑΓΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ‐ΙΣΤΟΡΙΚΑ  1. τους αιχμαλώτους απήγαγεν: Αυτοί κατά τον Πλούταρχο ήταν 3.000 και κατά τον  Παυσανία 4.000. Όμως πρέπει να ήταν πολύ περισσότεροι ,αφού το σύνολο των  πληρωμάτων του αθηναϊκού στόλου υπερέβαινε τις 34.000 και ξέρουμε ίτι λίγοι  γλίτωσαν. 2. εις Λάμψακον απήγαγεν;: Ο Λύσανδρος μεταφέρει  πλοία ,αιχμαλώτους και λάφυρα, γιατί αυτή η πόλη, αφού την κυρίεψε και τη λεηλάτησε, την είχε καταστήσει ορμητήριο  των πολεμικών του επιχειρήσεων. 3. έπεμψε Θεόπομπον…..τα γεγονότα: Ο Λύσανδρος ήταν υποχρεωμένος να  ενημερώσει  την πατρίδα του για το αποτέλεσμα της ναυμαχίας. Η επιλογή αυτή δεν  ήταν τυχαία, γιατί ο Θεόπομπος ως πειρατής ήταν έμπειρος ναυτικός και θα έφτανε  στη Σπάρτη γρήγορα και εκ του ασφαλούς, όπως και έγινε. 4. α τε ήδη παρενενομήκεσαν : Οι Αθηναίοι στη διάρκεια του πολέμου  συμπεριφέρθηκαν σκληρά, κατά την πάγια  τακτική τους σε όσες πόλεις ήταν  ουδέτερες ή αποστατούσαν. Έτσι, εκδίωξαν τους κατοίκους από την Ιστιαία της Ευβοίας  (446‐445 π.χ.) και διαμοίρασν τη γη σε Αθηναίους κληρούχους. Σκληρότερα φέρθηκαν  στην Αίγινα (434 π.χ.), οπότε έκαψαν την πόλη, σκότωσαν ,αιχμαλώτισαν και εκδίωξαν  πολλούς κατοίκους του νησιού. Ανάλογη συμπεριφορά έδειξαν και στους κατοίκους της  Τορώνης Χαλκιδικής (422 π.χ.) και στη Σκιώνη Χαλκιδικής (421 π.χ.). Η χειρότερη  καταστροφή σημειώθηκε απέναντι στην ουδέτερη Μήλο (415 π.χ.) μετά από ασφυκτική  πολιορκία. Σκότωσαν τους έφηβους και τους άνδρες, υποδούλωσαν τα γυναικόπαιδα  και τη χώρα κατέστησαν αποικία τους. 5. την δεξιάν χείρα αποκόπτειν των ζωγρηθέντων : Η απάνθρωπη αυτή απόφαση  πάρθηκε στην εκκλησία του Δήμου γιατί οι περισσότεροι άντρες ήταν δεξιόχειρες και  με την αποκοπή της δεξιάς θα γίνονταν ανίκανοι και ακίνδυνοι στον πόλεμο. Κατά τον  Πλούταρχο η απόφαση αφορούσε την αποκοπή μόνο του αντίχειρα, ώστε οι άντρες να  μπορούν να κωπηλατούν, όχι όμως και να φέρουν δόρυ. 6. Φιλοκλής: αυτός πρότεινε στους Αθηναίους να αποκόψουν  το δεξί χέρι όσων θα  αιχμαλωτίζονταν στη ναυμαχία. Ήταν επίσης ο κύριος υπεύθυνος της συμφοράς στους  Αιγός ποταμούς, γιατί τη μέρα εκείνη αυτός και η μοίρα των πλοίων του είχαν την  επιφυλακή όλου του αθηναϊκού στόλου. Όμως επειδή υποτίμησε τους  Λακεδαιμονίους, δεν πήρε ατ κατάλληλα μέτρα ασφαλείας. Ο θάνατός του υπήρξε  άδοξος, αλλά τα τελευταία του λόγια συνθέτουν μια περήφανη στάση απέναντι στο  Λύσανδρο. ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΑ‐ΑΙΣΘΗΤΙΚΑ  Η αλλαγή του χρόνου της αφήγησης από αόριστο σε παρατατικό δείχνει τη διάρκεια  και την ένταση της συζήτησης, τη συνεχή αναμόχλευση της μνήμης και των παθών και  τη συσσώρευση των κατηγοριών , ώστε να δικαιολογηθεί μια βαρβαρότητα. Η εξαίρεση του Αδείμαντου από την εκτέλεση δεν δικαιολογεί τις σκληρές αποφάσεις  των Λακεδαιμονίων. Η απάνθρωπη πράξη τους συναγωνίζεται τις βαρβαρότητες  των  Αθηναίων. Ο πόλεμος δεν προκαλεί μόνο υλικές ζημιές, τραυματισμούς και θανάτους, επιφέρει και την ψυχική και ηθική φθορά των ανθρώπων. Η νοσηρή κατάσταση του  πολέμου επιφέρει διαστροφή του ήθους και ανατροπή των αξιών, αυθαιρεσία και  κατίσχυση του δικαίου του ισχυροτέρου.

ΞΕΝΟΦΩΝΤΑ  ΕΛΛΗΝΙΚΑ   ΒΙΒΛΙΟ  ΙΙ  ΠΑΡ. 1‐2 ΠΡΑΓΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ‐ΙΣΤΟΡΙΚΑ 

1). « κατεστήσατο  τα πράγματα»: Ο  Λύσανδρος μετά τη νίκη  στους Αιγός   ποταμούς μετέβαλλε  το πολίτευμα  σε συμμαχικές πόλεις της Αθήνας από  δημοκρατικό σε ολιγαρχικό. Επικεφαλής διόρισε δεκαρχίες ( αρχή 10  ολιγαρχικών  ανδρών),που διοικούσαν σύμφωνα με τις επιθυμίες και τα συμφέροντα της  Σπάρτης.

2). « έπλει επί το Βυζάντιον  και Καλχηδόνα»: Πόλεις στην είσοδο του Βοσπόρου  απέναντι η μια στην άλλη. Το Βυζάντιο  κυριεύτηκε από τον Αλκιβιάδη με προδοσία  (409 π.χ.) και  η  Καλχηδόνα από τον στρατηγό Θρασύβουλο.

3). « οι δ’ αυτόν υπεδέχοντο» :  Ολιγαρχικοί κάτοικοι του Βυζαντίου και της  Καλχηδόνας ,που μετά τη ναυμαχία είχαν καταλάβει την πολιτική εξουσία και είδαν  το Λύσανδρο ως ελευθερωτή από την Αθηναϊκή κυριαρχία

. 4). « τούς των Αθηναίων  φρουρούς υποσπόνδους αφέντες»: Η λέξη υπόσπονδοι  αναφέρεται σε ηττημένους που παραδόθηκαν στους νικητές  μετά από ένσπονδη  ανακωχή. Σπονδές τελούνταν σε κάθε επίσημη συμφωνία προς τιμήν των θεών που  τους καλούσαν ως μάρτυρες. έτσι, προσδίδοντας  ιερότητα στην πράξη, ο  παραβάτης της οποίας αντιμετώπιζε την κοινωνική κατακραυγή και το μένος των  θεών.

5). « τότε έφυγον εις τον Πόντον»: όσοι πρόδωσαν το Βυζάντιο στον Αλκιβιάδη ( 409 π.χ.) επειδή ένιωθαν ανασφαλείς μετά την ήττα των Αθηναίων στους Αιγός  ποταμούς αποσύρθηκαν στόν Πόντο. 6). « ύστερον δέ»: Οι αυτοεξόριστοι του Πόντου, μετά την ανατροπή των τριάκοντα  τυράννων και την αποκατάσταση της δημοκρατίας από το Θρασύβουλο, ήρθαν  στην Αθήνα και απέκτησαν πολιτικά δικαιώματα

. 7). « θάττον των επιτηδείων ένδειαν έσεσθαι»: Η αθήνα πριν τη λήξη της σικελικής  εκστρατείας (413 π.χ.) πολιορκούνταν από τη μεριά της Δεκέλειας και γι’ αυτό  ανεφοδιάζονταν με τον εμπορικό της στόλο από τη Θράκη και τον Εύξεινο  πόντο. Ο  Λύσανδρος όμως θα αποκόψει και αυτούς τους θαλάσσιους δρόμους  ανεφοδιασμού και θα πολιορκήσει την Αθήνα από τη θάλασσα, όπως ο Άγης από  την  ξηρά. Έτσι η πόλη θα περάσει δύσκολες ώρες και η θέση της θα επιδεινώνεται, αφού θα είναι αναγκασμένη να δέχεται και τους Αθηναίους που της στέλνει ο  Λύσανδρος.                                           ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΑ –ΑΙΣΘΗΤΙΚΑ  Με τη ναυμαχία στους Αιγός ποταμούς ουσιαστικά κρίθηκε ο πελοποννησιακός  πόλεμος υπέρ των Λακεδαιμονίων και ο Λύσανδρος είναι ο κυρίαρχος της  κατάστασης. Σκοπός του είναι η κατάληψη της Αθήνας. Όμως δεν βιάζεται ,γιατί  θέλει  πρώτα  να αποκόψει τους θαλάσσιους δρόμους του εφοδιασμού  των  Αθηναίων. Γι’ αυτό έπλευσε κατά του Βυζαντίου και της  Καλχηδόνας.  Οι κάτοικοι   τους τον είδαν σαν ελευθερωτή και από σεβασμό στους άγραφους νόμους άφησαν  ελεύθερους  τους άνδρες των αθηναϊκών φρουρών.  Ο δέ  Λύσανδρος αφού  κατέλαβε τις πόλεις αυτές αποπέμπει όποιον Αθηναίο βρίσκει στην Αθήνα με  σκοπό να προκαλέσει επιδείνωση της κατάστασης των πολιορκημένων Αθηναίων  λόγω υπερπληθυσμού. Αξιοσημείωτο είναι ότι  οι κινήσεις του Λυσάνδρου και των  συμμάχων του ,που έχουν κάποια διάρκεια,  εκφράζονται με παρατατικό, ενώ για 

τα συντελεσμένα γεγονότα χρησιμοποιεί αόριστο. Η διαπλοκή και η εναλλαγή των  παρελθοντικών χρόνων αποκαλύπτει τον επιδιωκόμενο σκοπό  του Λύσανδρου, η  πραγματοποίηση του οποίου θα σημάνει την παράδοση της Αθήνας.

 ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ  ΕΛΛΗΝΙΚΑ  ΒΙΒΛΙΟ ΙΙ  ΠΑΡ. 3‐4  ΠΡΑΓΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ‐ΙΣΤΟΡΙΚΑ  1).  «  καταλιπών .... Σθενέλαον αρμοστήν» :  Αρχικά οι αρμοστές ήταν στρατιωτικοί και  πολιτικοί άρχοντες, είκοσι στον αριθμό, που διοικούσαν τις πόλεις των περιοίκων. Κατά  τον Πελοποννησιακό πόλεμο και μετά  διοικούσαν τις πόλεις που είχαν περιέλθει στην  ηγεμονία της Σπάρτης. Ο θεσμός καταργήθηκε το 371 π.Χ. μετά τη μάχη των Λεύκτρων.

2). « οία εποίησαν Μηλίους τε ...και Ιστιαίας και Σκιωναίους και Τορωναίους και  Αιγινήτας...» :  Οι Αθηναίοι εκπροσωπώντας το δίκαιο του ισχυροτέρου και  ακολουθώντας ιμπεριαλιστική πολιτική, δε διστάζουν και χωρίς κανένα ηθικό φραγμό  επεκτείνουν την ηγεμονία τους καταργώντας την αυτονομία και την ανεξαρτησία  μικρών πόλεων‐κρατών, που είτε ακολουθούσαν ουδέτερη τακτική είτε αποστατούσαν  από τη συμμαχία τους είτε ανήκαν στην Πελοποννησιακή συμμαχία.

3). « εκκλησία του Δήμου» : Ήταν το κύριο νομοθετικό όργανο της Αθηναϊκής  δημοκρατίας. Σε αυτή συμμετείχαν  όλοι οι Αθηναίοι πολίτες ηλικίας άνω των 21 ετών. Οι συνελεύσεις της διακρίνονταν  σε τακτικές και έκτακτες. Οι συνεδριάσεις γίνονταν  στην Πνύκα. Το έργο της ήταν πολύπλευρο και ουσιώδες καθώς αποφάσιζε  για όλα τα  σοβαρά  θέματα , πολέμου και ειρήνης, ενέκρινε και απέρριπτε νόμους και άρχοντες, αλλά είχε και δικαστικές αρμοδιότητες ( υποθέσεις ιεροσυλίας, προδοσίας, εξοστρακισμού ,στέρησης πολιτικών δικαιωμάτων κ.α.).

4). «  δια των μακρών τειχών»: Έτσι  ονομάζονταν τα τείχη που προστάτευαν το τμήμα  της Αττικής μεταξύ της  Αθήνας, του Πειραιά και του Φαλήρου. Το ένα από αυτά  κατέληγε στον Πειραιά και το άλλο στο Φάληρο. Τις βάσεις τους τις είχε θέσει ο Κίμων ( Κιμώνειο τείχος) , αλλά τα αποπεράτωσε ο Περικλής, που για μεγαλύτερη ασφάλεια  έχτισε στο μέσο τους και το τρίτο σκέλος. Τα τείχη ήταν :βόρειο, μέσον και νότιον.

5). « έδοξε τους λιμένας αποχώσαι  πλήν ενός»: Τα λιμάνια της Αθήνας ήταν: α). του  Φαλήρου ( Φαληρικός όρμος) β). της Μουνιχίας ( σημερινό Τουρκολίμανο), γ).   της  Ζέας ( σημερινό Πασαλιμάνι), δ). του Πειραιά ή το Εμπόριον και ε). του Κανθάρου ( μέρος του Πειραιά).                    ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΑ‐ΑΙΣΘΗΤΙΚΑ  Στην ενότητα αυτή καταγράφεται η απήχηση  της συμφοράς  μετά την άφιξη της  Παράλου και η συναισθηματική φόρτιση των πολιτών εξαιτίας του κινδύνου. Επίσης  απαριθμούνται  τα μέτρα που αποφάσισε η Εκκλησία του Δήμου για την αντιμετώπιση  της κατάστασης. Αξιοπρόσεκτο είναι το γεγονός  ότι το πλαίσιο των ενεργειών του  Λύσανδρου δεν είναι μόνο στρατιωτικό αλλά έχει και πολιτικό χαρακτήρα. Χαρακτηριστική ε ίναι η διαπλοκή και η εναλλαγή των παρελθοντικών χρόνων ,που  αποκαλύπτει τον επιδιωκόμενο σκοπό του Λύσανδρου ( των επιτηδείων ένδειαν  έσεσθαι), η πραγμάτωση του οποίου θα σημάνει και την παράδοση της Αθήνας  Και στην ενότητα αυτή η καταγραφή των αντιδράσεων από τους πολιορκημένους  γίνεται με την εναλλαγή παρατατικού και αόριστου στους χρόνους των ρημάτων. Ο  παρατατικός δείχνει τη διάρκεια και την έκταση του θρήνου, αλλά και τη  συνειδητοποίηση του κινδύνου. Ο Αόριστος δηλώνει την οριστική και αναπότρεπτη  τροπή του πολέμου ,αλλά και την ύστατη προσπάθεια για την αντιμετώπισή του.  Η είδηση της συμφοράς και η απήχησή της, η συνειδητοποίηση της απειλής και οι  αποφάσεις για την αποτροπή της δίνονται με κινηματογραφικό τρόπο και συνθέτουν  έναν πίνακα με βάθος και εναλλαγή σκηνών. Το στοιχείο αυτό καταδεικνύει την  αφηγηματική χάρη και ικανότητα του ιστορικού , που χαρακτηρίστηκε δίκαια αττική  μέλισσα και αττική μούσα .

  ΔΟΜΙΚΑ  ΣΤΟΙΧΕΙΑ  ΕΝΟΤΗΤΑΣ   1‐4  ΒΙΒΛ. ΙΙ  ΠΡΩΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΛΥΣΑΝΔΡΟΥ:  ‐Επεί δε τα εν  τη Λαμψάκω  κατεστήσατο                                                              ‐΄επλει επί το Βυζάντιον και  Καλχηδόνα  Η ΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ: ‐Οι δε αυτόν υπεδέχοντο                                             ‐αφέντες υποσπόνδους τους φρουρούς των Αθηναίων  Η ΤΥΧΗ ΤΩΝ ΠΡΟΔΟΤΩΝ:‐ Οι προδόντες‐τότε μεν έφυγον εις τον Πόντον                                                                           ‐ύστερον δ’εις τας  Αθήνας.                                                                          ‐και εγένοντο Αθηναίοι  Η ΤΑΚΤΙΚΗ ΤΟΥ ΛΥΣΑΝΔΡΟΥ:‐Απέπεμπε εις τας Αθήνας:‐τους τε φρουρούς                                                                                                       ‐και ει τινα άλλον Αθηναίον ίδοι                                                                  ‐διδούς εκείσε μόνον πλέουσι ασφάλειαν.... ΕΠΙΔΙΩΚΟΜΕΝΟΣ ΣΚΟΠΟΣ : Ήδειν : ‐ όσω αν πλείους συλλεγώσιν εις το άστυ....                                                                 ‐θάττον έσεσθαι ένδειαν των επιτηδείων. ΑΛΛΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΤΟΥ ΛΥΣΑΝΔΡΟΥ: ‐Κατέλιπεν αρμοστήν Βυζαντίου.... Σθενέλαον                                                                    ‐και αυτός αποπλεύσας.... τας ναυς επεσκεύαζεν  Η ΑΠΗΧΗΣΗ ΤΗΣ ΕΙΔΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ:‐Ελ γετο  νυκτός η συμφορά                                                                           ‐και οιμωγή εκ του Πειραιώς εις το άστυ διήκεν           ‐ο έτερος τω ετέρω την συμφορά παρήγγελλε          ‐΄ωστε εκείνης της νυκτός ουδείς εκοιμήθη. Η ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ :‐ Οι Αθηναίοι επένθουν:‐ου μόνον τους απολωλότας                                                                                                           ‐αλλά πολύ μάλλον.. εαυτούς  ‐ενόμιζον γαρ πείσεσθαι οία εποίησαν Μηλίους... ΟΙ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ :Έδοξεν :‐ τους τε λιμένας αποχώσαι πλην ενός                                                                          ‐και τα τείχη ευτρεπίζειν           ‐και φυλακάς εφιστάναι          ‐  και τάλλα πάντα ως εις πολιορκίαν.....

16-23

Η ΠΡΟΤΑΣΗ  ΤΟΥ ΘΗΡΑΜΕΝΗ:  ‐ει βούλονται  πέμψαι αυτόν παρά Λύσανδρον                                                           ‐΄ηξει ειδώς: ‐πότερον οι Λακεδαιμόνιοι αντέχουσι περί                                                                            των τειχών βουλόμενοι εξανδραποδίσασθαι                    την πόλιν               ‐ή  ένεκα πίστεως 

ΛΟΓΟΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗΣ  :‐  επετήρει Θηραμένης                                               ‐οπότε Αθηναίοι έμελλον... ομολογήσειν ό,τι τις λέγοι 

ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΙΕΣ:          απήγγειλεν:‐ότι  αυτόν Λύσανδρος τέως μεν κατέχοι                                                             ‐είτα κελεύοι ιέναι εις Λακεδαίμονα                                                             ‐(έλεγε) γάρ ( αυτώ) ουκ είναι ( Λύσανδρος) κύριος...                                                               αλλά τους εφόρους. ΕΝΕΡΓΕΙΑ  ΑΘΗΝΑΙΩΝ :‐ Θηραμένης ηρέθη πρεσβευτής εις Λακεδαίμονα αυτοκράτωρ                                                δέκατος αυτός.

ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΛΥΣΑΝΔΡΟΥ  :‐  έπεμψε Αριστοτέλην..... αγγελούντα τοις εφόροις                                                 ‐ότι αποκρίναιτο Θηραμένει εκείνους κυρίους είναι.... ΕΡΩΤΗΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟΚΡΙΣΗ:  ‐ ερωτώμενοι δε επί τίνι λόγω ήκοιεν                                                ‐είπαν ότι (ήκοιεν) αυτοκράτορες περί ειρήνης.

ΟΙ  ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΝΤΙΠΑΛΩΝ: ‐αντέλεγον Κορίνθιοι: ‐μή σπένδεσθαι Αθηναίοις                                                                                                                     λλ’εξαιρείν (αυτούς)

Η ΕΝΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΙΩΝ : ‐Λακεδαιμόνιοι έφασαν ουκ ανδραποδιείν πόλιν                                                                       Ελληνίδα    ‐ειργασμένην  μέγα αγαθόν εν τοις μεγίστοις .... ΟΙ ΟΡΟΙ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ: ‐εφ’ώ  τους  Αθηναίους έπεσθαι Λακεδαιμονίοις....                                           ‐καθελόντας τα τε μακρά τείχη και τον Πειραιά                                           ‐και παραδόντας τας ναυς πλήν δώδεκα                                            ‐και καθέντας τούς φυγάδας  : Η ΥΠΟΔΟΧΗ ΚΑΙ Η ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ:‐εισιόντας δ’αυτούς περιεχείτο όχλος πολύς                                                          ‐εφοβούντο μή άπρακτοι ήκοιεν                                                          ‐ου γάρ έτι ενεχώρει μέλλειν δια το πλήθος των                                                                   απολλυνένων τω λιμώ. Η ΑΠΟΨΗ ΤΟΥ ΘΗΡΑΜΕΝΗ:  ‐ χρή : ‐πείθεσθαι Λακεδαιμονίοις                                                                    ‐και τα τείχη περιαιρείν  Η ΑΠΗΧΗΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ: ‐αντείπον μέν τινές αυτώ                                                              ‐πολύ δέ πλείονες συνεπήνεσαν αυτώ  ‐έδοξε δέχεσθαι την ειρήνην  ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΙΡΗΝΗ :‐Λύσανδρος τε κατέπλει εις τον Πειραιά                                                       ‐και οι φυγάδες κατήσαν                                                      ‐και τα τείχη κατέσκαπτον υπ’αυλητρίδων....                                                     νομίζοντες εκείνην την ημέραν τη Ελλάδι άρχειν της                                                        ελευθερίας.

 ΠΡΑΓΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ  ‐ΙΣΤΟΡΙΚΑ 

1). «τοιούτων δε όντων ( των πραγμάτων) :  Η κατάσταση των Αθηναίων είναι  απελπιστική ,καθώς τους πολιορκεί ο Άγης από την ξηρά και ο Λύσανδρος από τη θάλασσα. Δεν έχουν πιά ούτε πλοία ούτε συμμάχους και υποφέρουν από το  συνωστισμό και τη σιτοδεία. Στην αρχή απορρίπτουν κάθε σκέψη για συμβιβασμό  όμως η λιμοκτονία και η γενική αποθάρρυνση τους υποχρεώνουν στο τέλος να  προτείνουν τη μερική κατεδάφιση των τειχών σε έκταση δέκα σταδίων.

2).  « διέτριβε παρά Λυσάνδρω»: Την εποχή αυτή  ( Μάρτιος του 404 π.Χ.) ο Λύσανδρος  πολιορκούσε τη Σάμο, τη μόνη πόλη που έμεινε πιστή στους Αθηναίους.\

3). « Οι Λακεδαιμόνιοι αντέχουσι περί των τειχών»: Οι  Σπαρτιάτες ανέκαθεν ήταν 

αντίθετοι με την οχύρωση των πόλεων έξω από την Πελοπόννησο. Έτσι, όταν οι  Αθηναίοι μετά τη λήξη  των Περσικών πολέμων (478 π.Χ.) ανήγειραν τα μακρά τείχη, που τους παρείχαν ασφάλεια και συμβόλιζαν το μεγαλείο και την ανεξαρτησία τους, οι  Λακεδαιμόνιοι αντέδρασαν έντονα, γιατί τα θεωρούσαν επικίνδυνα για τη δική τους  ασφάλεια. Γι’αυτό βασικός όρος για την παράδοση της αθήνας ήταν η κατεδάφιση των  τειχών.

4). «επιτηρών  οπότε αθηναίοι έμελλον ...ομολογήσειν»:Ως ολιγαρχικός ήθελε την  παράδοση της Αθήνας , ώστε να επιτευχθεί η αλλαγή του καθεστώτος. Γι’αυτό  καθυστέρησε τόσο πολύ, έως ότου οι συμπολίτες του εξαντλημένοι από την πείνα θα  συμφωνούσαν με οποιονδήποτε όρο των Λακεδαιμονίων..

5). «τους εφόρους είναι κυρίους»:Οι έφοροι υπήρξαν η ανώτατη πολιτική αρχή σε  πολλές δωρικές πόλεις και φυσικά στη Σπάρτη. Ήταν πέντε και εκλέγονταν απ’όλους  τους πολίτες και η εξουσία τους διαρκούσε ένα χρόνο. Στην αρχή ήταν θεσμός  δημοκρατικός που επιβλήθηκε για την παρακολούθηση της πειθαρχίας των πολιτών  όμως με το πέρασμα του χρόνου έγιναν θεσμός συντηρητικός και μετά τον 7ο  αώνα  κατέστησαν οι πραγματικοί κυβερνήτες της πόλης με εκτελεστική και νομοθετική  εξουσία. Αυτοί συγκαλούσαν την Απέλλα και τη  Γερουσί α και εκτελούσαν τις αοφ΄σεις  των σωμάτων αυτών. Διαπραγματεύονταν με τους ξένους πρέσβεις , εφάρμοζαν την  ξενηλασία, δίκαζαν μαζί με τη γερουσία σοβαρές υποθέσεις, φρόντιζαν για την αγωγή  των εφήβων, συγκρατούσαν σε υποταγή τους είλωτες και τους περίοικους και  επέβλεπαν τους πάντες ακόμη και τους βασιλείς. Με τον καιρό έχασαν την εξουσία  τους και έγιναν υποχείριοι των 28 Γερόντων. Ο θεσμός καταργήθηκε οριστικά το 2ο  μ.Χ. αι.

6). «ηρέθη πρεσβευτής αυτοκράτωρ»: ήταν ανώτατο αξίωμα στην Αθήνα σε δύσκολες  πρεσβευτικές αποστολές. Ο πρεσβευτή που τις αναλάμβανε είχε απόλυτη 

πληρεξουσιότητα και διαχειριζόταν «εν λευκώ»τις σοβαρές υποθέσεις.

7). «έπεμψεν  Αριστοτέλην»: Ήταν εξόριστος Αθηναίος ολιγαρχικός που τον  συμπεριέλαβε ο Λύσανδρος σε αυτή την εμπιστευτική αποστολή προς τους εφόρους.,γιατί ήξερε ότι πρόθυμα θα εξυπηρετούσε τα συμφέροντα της Σπάρτης. αργότερα  μάλιστα έγινε , όπως και ο Θηραμένης ,ένας από τους Τριάκοντα τυράννους.

8). «επεί ήσαν εν Σελλασία»: Πρόκειται για μεθοριακή πόλη της Λακωνικής, βόρεια της  Σπάρτης, με μεγάλη  στρατηγική σημασία.  

9). «Επεί δ’ ήκον»: Η δεκαμελής αποστολή των Αθηναίων αφού δέχθηκε τον έλεγχο στη  Σελλασία για το λόγο της άφιξής της, έφτασε στη Σπάρτη ύστερα από πρόσκληση των  εφόρων.

10). «εκκλησίαν εποίησαν»: Οι έφοροι συγκάλεσαν στη σπάρτη συνέδριο, στο οποίο  παρευρίσκονταν οι εκπρόσωποι της Πελοποννησιακής συμμαχίας, για να αποφασίσουν  από κοινού για την τύχη της Αθήνας.

11). «αντέλεγον Κορίνθιοι και Θηβαίοι μάλιστα»: Ήταν οι μεγαλύτεροι εχθροί της  Αθήνας κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου αλλά και νωρίτερα. Οι πρώτοι  αντιδρούσαν εξαιτίας του οικονομικού ανταγωνισμού και της πολιτειακής διαφοράς  τους. άλλωστε ήταν η ισχυρότερη ολιγαρχική δύναμη μετά τη Σπάρτη και σταθερός  σύμμαχος αυτής. Οι Θηβαίοι, πάλι ήταν άσπονδος εχθρός της Αθήνας, για τί ένιωθαν  ότι απειλούνταν από την επεκτατική πολιτική της.  

12). «εν τοις μεγίστοις κινδύνοις γενομένοις τη Ελλάδι»:  Πρόκειται για τους Περσικούς  πολέμους ( 490‐478 π.Χ.), όπου η Αθήνα έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στην απόκρουση  των Περσών και τη διατήρηση της ελευθερίας των Ελλήνων.

13). «επανέφερον ταύτα εις τας Αθήνας»:  Ήταν οι όροι που οι Λακεδαιμόνιοι  απαίτησαν για τη σύναψη ειρήνης: α. κατεδάφιση των μακρών τειχών και του τείχους  του Πειραιά, β. παράδοση όλου του στόλου εκτός από δώδεκα πλοία γ. επιστροφή  όλων των πολιτικών εξορίστων, δ.  αποδοχή  των ίδιων εχθρών και φίλων με τους  Λακεδαιμονίους ε. αναγνώριση της ηγεμονίας και της πρωτοπορίας της Σπάρτης  αλλ ά  και συμπόρευση μαζί της σε κάθε εκστρατεία.

14). « αντειπόντων δε τινων....έδοξε δέχεσθαι την ειρήνην: Η αποδοχή των όρων  ειρήνης και η παράδοση της Αθήνας έγινε τέλη Μαρτίου αρχές Απριλίου  του 404 π.Χ.

15). «Λύσανδρος κατέπλει εις τον Πειραιά»:Ο Λύσανδρος αρχικά πολιορκούσε την  Αθήνα από τη θάλασσα ,όπως ο άγης από την ξηρά. Επειδή όμως οι Αθηναίοι  αντιστέκονταν ,έπλευσε με μέρος του στόλου του εναντίον πόλεων της Μ. Ασίας των  οποίων ρύθμισε την πολιτική κατάσταση βίαια ή ειρηνικά, σύμφωνα με τα συμφέροντα  της Σπάρτης. Η είδηση της παράδοσης της Αθήνας τον βρήκε να πολιορκεί τη Σάμο. Έλυσε λοιπόν την πολιορκία της και κατέπλευσε στον Πειραιά.

16). «τα τείχη κατέσκαπτον υπ’αυλητρίδων»: Οι Λακεδαιμόνιοι κατά την κατεδάφιση  των τειχών, για να πανηγυρίσουν τη νίκη τους αυτοί και οι ολιγαρχικοί Αθηναίοι  κάλεσαν αυλητρίδες, όπως γινόταν στα γλέντια και στα συμπόσια δίνοντας συμβολικό  χαρακτήρα στην πράξη τους.

17). «νομίζοντες ... άρχειν της ελευθερίας»»:  Οι Έλληνες πίστευαν ότι την ημέρα αυτή  απελευθερώνονταν από την τυραννία των Αθηναίων. Γι’αυτό και συμμετέχουν σ’αυτό  το «πανηγύρι της χαράς». Όμως σύντομα το μέλλον έδειξε ότι η προσδοκία τους αυτή  ήταν λανθασμένη, γιατί οι Λακεδαιμόνιοι αποδείχτηκαν χειρότεροι δυνάστες από τους  Αθηναίους.

       ΝΟΗΜΑΤΙΚΕΣ  ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ 

Στην ενότητα αυτή έχουμε μακροπερίοδο υποταγμένο λόγο ( κύριες και δευτερεύουσες  προτάσεις, ρηματικά, απαρεμφατικά και μετοχικά σύνολα). Η δομή αυτή του λόγου  συμβάλλει στη διαβάθμιση του ουσιώδους από το επουσιώδες. Η διαπλοκή και η  διακοπή των δευτερευσών προτάσεων υπηρετεί και αισθητική σκοπιμότητα:   υποδεικνύει τα τεχνάσματα που χρησιμοποιεί ο Θηραμένης για να εξαπατήσει τους  Αθηναίους. Η συσσώρευση ποικίλων ρηματικών τύπων δείχνει τη δράση και την κινητικότητα, ενώ η αφθονία και διαπλοκή των δευτερευουσών προτάσεων μαρτυρεί  τις σχέσεις Λυσάνδρου και εφόρων αλλά και των Αθηναίων πρεσβευτών με τους  Λακεδαιμονίους. Τα στοιχεία αυτά συνθέτουν το πρώτο σκηνικό της διπλωματικής και  διαπραγματευτικής δραστηριότητας.  Σε δεύτερο επίπεδο έχουμε την αγωνία και την  απελπισία των Αθηναίων για την τύχη της πρεσβείας, όπου η συσσώρευση επτά  ρηματικών τύπων  και ο κοφτός λόγος  την υπερτονίζει. Η διάρκεια και η ένταση των  συζητήσεων στην εκκλησία δηλώνεται με παρατατικούς ( απήγγειλον, ποιοίντο,   προηγόρει), ενω η τελική απόφαση υπογραμμίζεται με τον αόριστο :έδοξε. Στην παράγραφο 23 παρατηρούμε πολυσύνδετο σχήμα ( τε‐καί‐καί), σύντομες κοφτές  φράσεις, συσσώρευση παρατατικών , που δηλώνουν την ταχύτητα των εξελίξεων, την  ενότητα των ενεργειών και τη συμμόρφωση των πολιτών στα κελεύσματα του νικητή .

                                     ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΑ  ΣΤΟΙΧΕΙΑ 

‐Η πρεσβευτική αποστολή έχει τη δυνατότητα να εξακριβώσει τις προθέσεις του  αντιπάλου.

‐Η πολιτική διαφωνία και η αρχομανία θέτουν το ατομικό συμφέρον πάνω από το  συλλογικό.

‐Τα ασύστολα ψεύδη είναι η δικαιολογία των αισχρών πράξεων  ‐Για σοβαρά θέματα ειρήνης και πολέμου αποφασίζει μόνο η ανώτατη κυβερνητική  αρχή.

‐Οι προδότες εξυπηρετούν τα συμφέροντα των αντιπάλων και όχι της πατρίδας.

‐Ο ηττημένος στον πόλεμο υποχρεώνεται να λογοδοτήσει για τις πράξεις του και να  δεχθεί το συμβιβασμό. ‐‐ Οι πολιτικές διαφορές και τα οικονομικά συμφέροντα οξύνουν τα πάθη και  παρασύρουν σε ακρότητες.

‐Η προσφορά μιας πόλης στο κοινό καλό μένει στη μνήμη και σε περιπτώσεις ατυχίας  της βαρύνει θετικά στη λήψη αποφάσεων.

‐Τα τείχη μιας πόλης, το ναυτικό της και η σταθερότητα των δημοκρατικών θεσμών της  συντελούν στην αυτοδυναμία  και αυτονομία της

. ‐Ο νικητής είναι κυρίαρχος στην ξηρά και τη θάλασσα και απαιτεί πλήρη συμμόρφωση   στις εντολές του.

‐Όταν πιέζει το ένστικτο της αυτοσυντήρησης, τότε δημιουργούνται αισθήματα  αγωνίας και φόβου.

‐Η φωνή της ψυχρής λογικής δίνει προτεραιότητα στην επιβίωση.

___________________________________________________